Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Genel Müdürlüğünce İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) ev sahipliğinde düzenlenen “VII. Dini Yayınlar Kongresi” tamamlandı.
“Gençliğe Yönelik Yayıncılık” teması altında gerçekleştirilen kongreye, çok sayıda yazar, akademisyen, araştırmacı, sivil toplum kuruluşları ile dergi ve yayınevi temsilcileri katıldı.
19-21 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilen kongrede; “Gençlik Yayıncılığının Tarihsel Gelişimi”, “Gençlere Yönelik Dinî Yayıncılık”, “Dijital Yayıncılık ve Gençlik”, “Gençlik Yayıncılığında Sorunlar” ve“Gençliğe Yönelik Yayıncılıkta Gelecek Perspektifi” konuları beş farklı oturumda masaya yatırıldı.
Kongre kapsamında, “Gençliğe Yönelik Yayıncılık” konulu bir de panel düzenlendi.
Kongrenin son gününde, lise ve üniversitelerden öğrencilerin katılımıyla “Genç Oturumu” yapıldı.
VII. Dini Yayınlar Kongresi, kongrede dile getirilen görüşler ve yapılan değerlendirmeler ışığında fikir birliği sağlanan hususlardan oluşan Sonuç Bildirisi'nin, Dini Yayınlar Genel Müdürü Dr. Fatih Kurttarafından okunmasıyla sona erdi.
Diyanet İşleri Başkanlığı VII. Dini Yayınlar Kongresi Sonuç Bildirisi'nde şu ifadelere yer verildi:
VII. Dini Yayınlar Kongresi Sonuç Bildirisi
Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından 2003 yılından beri düzenlenen Dinî Yayınlar Kongresi’nin yedincisi, 19-21 Nisan 2019 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. “Gençliğe Yönelik Yayıncılık’’ konusunun ele alındığı, çok sayıda yazar, akademisyen ve araştırmacının, sivil toplum kuruluşlarıyla, dergi ve yayınevi temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen kongrede, “Gençlik Yayıncılığının Tarihsel Gelişimi”, “Gençlere Yönelik Dinî Yayıncılık”, “Dijital Yayıncılık ve Gençlik”, “Gençlik Yayıncılığında Sorunlar”, “Gençliğe Yönelik Yayıncılıkta Gelecek Perspektifi” konuları beş oturumda değerlendirilmiş, Gençliğe Yönelik Yayıncılık konulu bir de panel düzenlenmiştir. Ayrıca kongrenin son günü farklı lise ve üniversitelerden öğrencilerin katılımıyla “Genç Oturumu” yapılmıştır.
Kongrede dile getirilen görüşler ve yapılan değerlendirmeler ışığında fikir birliği sağlanan hususların, kongre sonuç bildirisi olarak kamuoyuna açıklanması uygun görülmüştür:
- Hayatın bütün alanlarında büyük değişim ve dönüşümlerin yaşandığı günümüzde, toplumun geleceği ve güvencesi olan gençlere yönelik yayınlar yeni bir duyarlılıkla ele alınmalıdır. Bu çerçevede; yaşanmakta olan küresel ve toplumsal süreçlerin gençler üzerindeki etkisini konunun uzmanlarıyla değerlendirerek, gençlerimize inanç ve değerlerimizi, uygun olan her türlü mecra vasıtasıyla sağlıklı bir şekilde aktaracak yayın projelerine ışık tutmak ve geleceğe yönelik bir perspektif ve vizyon oluşturmak yayın faaliyetinde bulunanlar için öncelikli hedef olmalıdır.
- Gençlere yönelik yayınların niteliği ve niceliği zamanın şartlarına uygun olarak, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de ciddi anlamda değişime uğramıştır. Bu bağlamda dinî içerikli yayınların üretiminde de farklılaşma yaşanmış, geçmişte sınırlı alanlara yönelik daha homojen eserler kaleme alınırken, günümüzde çeşitli tarz ve türlerde eserler üretilir hale gelmiştir. Ancak bu süreçte dinî sahada sahih bilgiye riayet etmeyen ve gençlerin ahlakî gelişimlerini göz ardı eden yayınların çoğaldığı da dikkatlerden uzak tutulmamalıdır.
- Günümüzde zararlı alışkanlıklar ve bağımlılıklar kapsamında, sanal dünyadaki bazı içerik ve uygulamalar gençliği tehdit etmektedir. Teknolojik yeniliklere son derece açık olan ve hızla uyum sağlayan gençler televizyon, internet, sosyal medya vb. platformlarda bilinçsizce zamanlarını heba edebilmekte ve tuzağa düşebilmektedir. Öte yandan popüler kültürün en önemli hedef kitlesi olan gençler, hayatın pek çok alanına sirayet eden zihniyet kırılmalarının etkisiyle kimlik bunalımı, kültürel yabancılaşma ve kuşak çatışması gibi sorunlarla da karşı karşıya kalmaktadır. Dolayısıyla gençliğe yönelik yayıncılığın sağlıklı bir kimlik ve zihniyet inşasına katkısı daima gündemde tutulmalıdır.
- Gençlere yönelik dinî yayın faaliyetinde bulunanların, yayın politikalarını belirlerken, onlarla doğrudan temas halinde olan, dinî kültür ve değerlerin öğretiminde önemli birikim ve deneyimlere sahip, hizmet sahası itibariyle de gençlik konusunda çeşitli fırsatlar sunan kurumların kazanımlarını dikkate almaları, hedef kitleye başarılı biçimde ulaşılması bakımından son derece önemlidir.
- Gençliğe yönelik dinî yayın üretirken hedef kitle iyi analiz edilmeli; gençlerin öncelikli sorunları, beklentileri ve eğitim düzeylerinin yanı sıra bilişsel, zihinsel ve ahlakî gelişimleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Gençlerin dünyasına uygun kuşatıcılığa, onlara hitap edecek muhteva, üslup ve terminolojiye hassasiyet gösterilmeli, edebî ve estetik yönü olan nitelikli eserler hazırlanmalıdır.
- Bugün teknolojik imkânların genişliği, bilgiye erişim kolaylığı, uzaktan eğitim modellerinin yaygınlaşması gibi etkenler, yeni neslin eğitiminin çok boyutlu olarak düşünülmesini gerektirmektedir. Gençlerin iletişim sistemlerinin farklı uygulamalarına yönelerek kendi okuma-yazma alanlarını oluşturmaları, yayın alanında güncel şartların dikkate alındığı doğru politikalar izlenmesini zorunlu hale getirmiştir.
- Gençlerimizin mevcut ve muhtemel tehlikelere karşı korunabilmesi, yaşadıkları çağın gerçekliklerine dair bilinçlenmenin yanı sıra dinî ve ahlakî bir duyarlılık kazanmalarıyla mümkün olabilecektir. Bunun için yurt içinde ve yurt dışında yaşayan gençlerimize yönelik sahih kaynaklara dayalı, nitelikli bir din diliyle hazırlanmış dinî yayınlara büyük ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda ülkelerin içinde bulunduğu dinî ve sosyo-kültürel şartlar dikkate alınarak gençlerin kimlik ve kişilik inşasına katkı sağlamaya, millî ve manevî değerlerini korumaya yönelik tercüme ve telif eserler üretilmelidir.
- Okuma alışkanlıklarında ve okuma mecralarında yaşanan değişimler ve gençlerin ilgi duyduğu alanlar göz önünde bulundurularak, kadim geleneğimize ve toplumsal dokumuza uygun, mahremiyeti gözeten, aynı zamanda sürdürülebilir okuma alışkanlığı kazandıracak, farklı temalarda yeni yayın projeleri geliştirilmelidir.
- İslam dininin dünya görüşünü, evrensel değerlere bakış açısını, insanın yaratılış gayesini, hak ve özgürlük alanlarını ortaya koyan eserler hazırlanmalıdır.
- Din karşıtı akımlar, iletişim dünyasında oldukça etkili bir durumdadır. Bilgiye ulaşma sorununun olmadığı günümüzde özellikle internet siteleri ve videolar vasıtasıyla gençler, İslam dini aleyhine propagandaya maruz kalabilmektedir. Bununla birlikte, yetkin olmadığı halde din adına konuşanlar, kullandıkları dil ve verdikleri mesajlar ile bilgi kirliliğine sebep olmakta, gençlerin din algısını bozabilmektedir. Bu sebeple inanç karşıtı akımlara, yeni dinî hareketlere, batıl inanç ve hurafelere karşı gençlerimizi uyaran, onların İslam dininin Kur’ân ve sünnete dayalı sahih bilgisiyle buluşmalarını sağlayan eserler kaleme alınmalıdır.
- Dinî inanç ve değerleri istismar eden FETÖ, DEAŞ gibi terör örgütlerine, yıkıcı fikirlere, sapkın inanç ve akımlara, İslam karşıtlığından İslam düşmanlığına evrilen İslamofobi propagandalarına karşı gençleri bilinçlendirilmeye yönelik yayın faaliyetleri artarak devam etmelidir.
- İslam dininin inanç esasları, gençlere akıl-nakil dengesini gözeten bir yöntemle sunulmalıdır. İnanç meselelerine yönelik üretilen polemikler, bazı Kur’ân ayetlerine dair gündemde tutulmaya çalışılan itirazlar ve hadis rivayet geleneğinin güvenilir olmadığına dair iddialar konusunda gençlerimizi bilinçlendiren eserlerin hazırlanmasına bilhassa önem verilmelidir.
- Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gençliğe yönelik uygulanan din eğitimi ve öğretimi programlarında yer alan konularla kolay bir şekilde bağlantı kurabilen, karşılaştırma, sorgulama, cevap arama ve öğrenme bağlamında şekillenen bir gençlik edebiyatının varlığı ümit vericidir. Gerek estetik gerekse pedagojik olarak zamanın ruhunu dikkate alarak hazırlanacak edebî eserler; aynı zamanda anlam arayışı, dindarlığın gelişmesi, teşviki ve yaşanması konusunda bu programları destekleyici bir fonksiyon icra edecektir.
- Diyanet İşleri Başkanlığının son yıllarda gençlere yönelik müstakil yayınlar ortaya koyma çabası oldukça önemli bir gelişmedir. Milletimizin değerlerini yansıtagelen ve yüzyıllar içerisinde olgunlaşarak dinî-edebî geleneğimizi oluşturan İslam edebiyatıyla ilgili eserlerin neşri konusunda ciddi bir mesafe alınmış durumdadır. Bu bağlamda Diyanet İşleri Başkanlığı, gençlere yönelik yayınladığı eserlere dijital alanlarda hızlı bir şekilde erişim imkânı sağlamalıdır.
- Diyanet İşleri Başkanlığının kültür ve edebiyat tarihimiz için son derece önemli olan yayın faaliyetleri günümüz gençliğine de hitap edecek şekilde genişletilmelidir. Bunu yaparken klasik edebiyatımızın, hayata ilişkin tecrübeleri genç kuşaklara hikemî bir tarzda aktaran ve ortak amacı iyi insan yetiştirmek olan zengin mirasından faydalanılmalıdır.
- Gücünü topladığı kurumsal ya da bireysel paylaşım ve yayınlardan alan dijital dünya, sınırları imha ederek kullanıcılara mahremiyet hakkını uygun görmeyen, meşruiyeti ifşa mecburiyeti üzerine kurulu ölçüsüz bir alan oluşturmuştur. Gençliğin yoğun bir biçimde etkileşimde olduğu bu sarmalı, sahih düzleme taşıma sorumluluğunu hisseden bir yayın anlayışı geliştirilmelidir.
- Günümüzde genç nesil, dijital kimliklerle kendilerine özgü bir dijital dil üzerinden iletişim kurmaktadır. Bu gerçeğin iyi analiz edilmesi, dinî söylem üretirken gençliğin dilinin keşfedilmesi ve genç kuşakta kültürel çatışma ve kimlik bunalımına sebep olan değişimlerin dil ve üslup bakımından da irdelenmesi gerekmektedir. Bu sebeple Diyanet İşleri Başkanlığı, kurumsal idari yapılanmalara giderek dijital dinî yayıncılık ile ilgili birim/birimler tesis etmelidir.
- Günümüzde e-kitaplar ve popüler hikâye paylaşım siteleri, gençlerin duygu ve düşünce dünyasının şekillenmesinde etkili bir alan haline gelmiştir. Bu sebeple, sadece basılı yayın formatına bağlı kalmadan dijital ortamlarda yayımlanmak üzere, dinî-kültürel değerlerden beslenen, söz hazinesini geliştiren, yaş ve gelişim seviyelerine uygun, sürükleyici gençlik romanları/öyküleri gibi edebî türde eserler hazırlanmalıdır. Ayrıca on-line ve interaktif özellikte yayın hizmetleri gerçekleştirilmelidir. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından “Genç Diyanet” portalı oluşturularak bu alanda etkinlik sağlanmalıdır.
- Gençliğe yönelik yayıncılıkta niteliğin artması, etkili ve verimli bir yayın yelpazesinin oluşması için kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve yayınevleri, gençlik edebiyatı alanında yarışmalar düzenlemeli, gençlik temalı ulusal ve uluslararası yayın fuarları organize etmelidir.
- Diyanet İşleri Başkanlığı gençliğe yönelik yayıncılıkta yeni açılımlar sağlamak üzere, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, İlahiyat ve İslami İlimler Fakülteleri ile üniversitelerin ilgili bölümlerinin desteğini alarak; yazarlar ve yayıncılar arasında işbirliğine gitmeli ve yeni yayın projeleri üretmelidir.